Vuca-matrix (of Cubrix Complexiteitsmatrix)

VUCA is een acroniem van Volatile, Uncertain, Complex en Ambigeous, vier karakteristieken waarmee de moderne wereld tegenwoordig wordt getypeerd, de ‘vuca-wereld’. Het is voor het eerst gebruikt in 1987, het is gangbaar vanaf 2002, en gebaseerd op de leiderschapstheorieën van o.m. Warren Bennis.

Van origine betekent Vuca, of Nederlands Voca:

V =       Volatiliteit: de aard en dynamiek van verandering, en de aard en snelheid van

 veranderingskrachten en veranderingskatalysatoren.

U =      Onzekerheid: het gebrek aan voorspelbaarheid, de kans op verrassing en de mate
van bewustzijn en begrip van problemen en gebeurtenissen.

C =       Complexiteit: het veelvoud van krachten, de verwarring van problemen, het
ontbreken van lineaire oorzaak-en-gevolgketen en verwarring die de organisatie omringt.

A =       Ambiguïteit: de wazige werkelijkheid, de kans op het verkeerd inschatten van trends
en gebeurtenissen en de gemengde betekenissen van voorwaarden; de verwarring van oorzaak en gevolg.

Een punt van kritiek op zowel Snowdon’s Cynefin model als het acroniem van VUCA is de positie van complexiteit. Het begrip complexiteit is niet gelijkwaardig aan de andere begrippen.

In de queeste ‘complexiteit’ te duiden kun je niet VUCA gebruiken, maar wel als je Complexity vervangt met Connected, dan blijft het acroniem en de betekenis intact en je hebt vier facetten waarmee je complexiteit kunt duiden.

Bij ‘eenvoudig’ is feitelijk sprake van een geringe complexiteit, pas als de mate van complexiteit toeneemt verandert de context, en is ander gedrag, een andere werkwijze et cetera nodig.
Het overkoepelende kenmerk van zowel het Cynefin model als van VUCA is dus ‘complexiteit’, en de mate waarin kenmerkt een context.

Het Nederlandse VOCA betekent Volatiel (bewegelijk, dynamisch), Onzeker (onvoorspelbaar), Connected (verbonden, gerelateerd) en Ambigue (meerduidig).

Volatile (volatiel)
Vluchtigheid (Volatility) verwijst naar dynamiek, turbulentie en bewegelijkheid, met name de snelheid en het exponentiële tempo van verandering in een industrie, markt of de wereld in het algemeen.
Indicaties zijn het tempo van technologische innovaties en de verspreiding en toepassing daarvan; fluctuaties in de vraag en de steeds korter wordende ‘time-to-market’. Hoe vluchtiger de wereld, hoe meer en sneller dingen veranderen, des te complexer het wordt.