Bronnen
Uhl-Bien, et al (2007) Complexity Leadership Theory: Shifting leadership from the industrial age to the knowledge era
The Leadership Quarterly 18:4, pp. 298-318; Special Issue on Leadership and Complexity;
Uhl-Bien, M., & Arena, M. (2018). Leadership for organizational adaptability: A theoretical synthesis and integrative framework. The Leadership Quarterly, 29(1), 89–104
Complexity Leadership Theory
Complexity leiderschapstheorie (CLT) richt zich op emergente, opkomende processen in complexe systemen en suggereert dat leiderschap op alle niveaus procesgericht, contextueel en interactief moet werken. Het benadrukt het belang van sociale interacties binnen organisaties, maar illustreert ook de sleutelrol van de leider bij het mogelijk maken van verandering. De theorie is gerelateerd aan de systeemtheorie en conformeert zich aan diens aannames. Het stelt bijvoorbeeld dat de externe omgeving een VUCA-wereld is – volatiel, onzeker, connected en ambigue, en verwerpt het idee dat leiderschap een lineair proces zou zijn.
CLT stelt voor dat elke organisatie drie leiderschapsstijlen beoefent: operationeel, faciliterend en ondernemend. In plaats van te focussen op alleen de traditionele manier van werken, die altijd gericht was op de formele kant van het operationele systeem, zou meer aandacht moeten worden besteed aan de adaptieve en de ondernemende ruimte.
De consequentie is ook dat leiderschap diffuus moet zijn in de organisatie, en gedecentraliseerd, aangezien iedereen de organisatie kan en zelfs moet beïnvloeden.
CLT erkent de dynamische interacties die plaatsvinden binnen organisaties terwijl ze veranderen, innovatie creëren en evolueren. De focus daarbij is op complexe relaties en netwerkinteractie, en dus niet
Opmerking:
In de VUCA-wereld verplaatst de focus zich van de klassieke controle-instrumenten, naar meer communicatieve vormen, maar ook in dynamische systemen blijft behoefte aan een supportstructuur waarbinnen normen, en standaarden een rol blijven spelen.
De meeste organisaties werken hard om complexiteit te verminderen. Als systeemtheorie neemt CLT een andere houding aan ten opzichte van complexiteit. Het organiseren van complexiteit vergroot het concurrentievermogen van een organisatie dat functioneert in een VUCA-omgeving. Dit proces wordt systeemdifferentiatie genoemd en wijst op de volgende drie actiegebieden (Luhmann 2013):
- Formele of informele subsystemen
- Rollen en verantwoordelijkheden
- Plannen en standaardiseren
Complexity leadership theory (CLT) wijst op sociale netwerken als de drijvende kracht achter prestaties en ontwikkeling. Dit vereist dat je autonomie en eigen verantwoordelijkheid in je team of organisatie bevordert. Het is daarbij belangrijk dat senior executives organisatie-verandering faciliteert in plaats van dicteert.
Leiderschapsgedrag dat conform is aan de CLT verbetert de teamprestaties, vergroot het vermogen van de organisatie om zich aan te passen en te innoveren, en bevordert de kwaliteit.
CLT onderbouwt verschillende leiderschapsstijlen: innovatief leiderschap, shared of gedeeld leiderschap, en operationeel, faciliterend en ondernemend leiderschap, de drie kernproposities van de theorie.