Bronnen
Goleman, D. (1995) Emotionele intelligentie
Goleman, DE. (2000) Leadership that Gets Results
Goleman, Boyatzis en Mckee (2013) Primal leadership
Links
Goleman’s Six Leadership Styles
Meer informatie
SDO-Opleidingen.nl
Persoonlijke ontwikkeling
Emotionele intelligentie
Het begrip emotionele intelligentie (EQ) als maatstaf voor emotionele vaardigheid is bedacht door John D.Mayer en Peter Salovey, maar Goleman introduceerde het idee bij een breed publiek. Zijn boek met dezelfde titel, gepubliceerd in 1995, is in 40 talen vijf miljoen maal verkocht.
Goleman stelde dat Intelligentiequotiënt (IQ) niet allesbepalend is voor ‘maatschappelijk succes’ (Red.: wat dat ook is…). Het vermogen in sociale situaties goed te functioneren is minstens even belangrijk. Daarbij horen, volgens Goleman, zelfkennis, zelfbeheersing en het vermogen eigen emoties en die van de ander te herkennen. Dit zijn de competenties die iemand’s vermogen tot sociale intelligentie kenmerken.
Zelfkennis en Zelfbewustzijn
Mensen met een hoog EQ hebben het vermogen om de eigen denkwijze, mogelijkheden en onmogelijkheden te kunnen inschatten en daar conclusies uit te trekken.
Het is dus zaak de eigen emoties, sterke en zwakke punten, waarden en drijfveren te kennen en te begrijpen. Zelfbewustzijn impliceert het stellen van duidelijke doelen die synchroon lopen met de eigen kernwaarden. Zelfreflectie is een belangrijk onderdeel. Een zelfbewuste leider is zich bewust van gemaakte fouten, reflecteert daarop en overweegt wat hij moet verbeteren. Hij heeft een beperkte behoefte aan prestige. Zelfbewustzijn betekent ook dat je begrijpt hoe je gedrag wordt ervaren en welke emoties je signaleert.
Zelfmanagement
Zelfmanagement gaat over emotionele zelfbeheersing en tegelijkertijd eerlijk en open zijn met je eigen emoties. Het gaat er niet om nooit bezorgd of boos te zijn. Het gaat erom te weten wanneer je je zorgen of boos moet maken.
Een leider met een goede zelfbeheersing heeft geen plotselinge agressieve uitbarstingen. Als hij of zij boos wordt, gebeurt dat op een gecontroleerde manier, om goede redenen en op het juiste moment op de juiste plaats.
Zelfmanagement gaat ook over het emotioneel aanpassen aan veranderingen en het vermogen hebben om jezelf naar je doelen te duwen, d.w.z. een interne drang naar succes.
Een goede leider zal in de eerste plaats positief en optimistisch zijn, maar zal zich emotioneel aanpassen wanneer deze basishouding niet langer geschikt is. Altijd positief zijn, wat er ook gebeurt, komt niet authentiek over en is weinig invoelend tijdens bijvoorbeeld een slecht-nieuwsgesprek.
Maatschappelijk bewustzijn
Empathie is een belangrijke hoeksteen van sociaal bewustzijn. Door empathie zul je begrijpen hoe anderen zich voelen, hoe ze dingen waarnemen en hoe dingen hen beïnvloeden. Sociaal bewustzijn betekent ook het begrijpen van sociale instituties zoals netwerken en hiërarchieën, formeel en informeel, in de wereld om je heen. Het begrijpen van deze sociale contexten impliceert dat je ook, beter zult begrijpen wat belanghebbenden nodig hebben en van je verwachten. In de relaties die je onderhoudt met bijvoorbeeld je werkgever, leidinggevende(n), teamleden, leveranciers en klanten moet je hun behoeften en verwachtingen peilen.
Relatiemanagement
Dit omvat het beïnvloeden en ontwikkelen van anderen, het vermogen binding aan te gaan en te ondergaan, het omgaan met conflicten en vele andere interacties tussen mensen en teams. Je moet kunnen bedenken hoe je anderen in de gewenste richting kunt bewegen. Hoe je mensen kunt inspireren en laten samenwerken aan hetzelfde doel.
De vier competenties zijn met elkaar verbonden en van elkaar afhankelijk. Als je zelfbewustzijn ontbreekt, hoe kun je dan echt empathisch zijn? Zonder sociaal inzicht kun je niet begrijpen hoe gedrag anderen beïnvloedt. Bovendien zal relatiemanagement een uitdaging zijn zonder zelfmanagement, enzovoort.
Kortom, de vier competenties van Emotionele Intelligentie komen samen en moeten in balans zijn.
Tegenwoordig stelt men op wikipedia dat er vijf belangrijkste EQ-eigenschappen zijn:
- Zelfkennis. Mensen met een hoog EQ hebben het vermogen om de eigen denkwijze, mogelijkheden en onmogelijkheden te kunnen inschatten en daar conclusies uit te trekken.
- Optimisme. Mensen met een hoog EQ denken positief over hun eigen mogelijkheden en laten zich niet snel uit het veld slaan.
- Kunnen afzien. Mensen met een hoog EQ kunnen het opbrengen om te werken aan iets wat ze op lange termijn willen.
- Empathie. Mensen met een hoog EQ kunnen zich goed verplaatsen in de gevoelens van anderen.
- Sociale vaardigheden. Mensen met een hoog EQ kunnen goed met zowel bekenden als vreemden omgaan.
Het wordt ook wel omschreven als de ‘interpersoonlijke en intrapersoonlijke intelligentie tezamen’ (zie Howard Gardner).